بررسی الگوی توزیع و برخی مشخصات کمی و کیفی بذور بلوط ایرانی در جنگل های جست زاد زاگرس میانی

Authors

زهرا نیک فر

دانشجوی کارشناسی ارشد جنگل شناسی و اکولوژی جنگل - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان بابک پیله ور

دانشیار گروه جنگلداری، دانشگاه لرستان حمیدرضا عیسوند

استادیار گروه زراعت ، دانشگاه لرستان زهرا میرآزادی

گروه جنگلداری دانشگاه لرستان

abstract

سابقه و هدف: در اغلب گونه ها و به ویژه بلوط، موفقیت نسل بعدی گیاه بستگی به پراکنش بذور و استقرار آنها در مکان هائی دارد که در آنجا قادر به جوانه زنی و تولید گیاهچه های قوی باشند. پراکنش بذر مهم ترین فرآیندی است که ارتباط الگوهای مکانی گیاهان مادری و نسل های بعد آنها را مرتبط می کند. با توجه به نقش و اهمیت پراکنش بذور در موفقیت تجدید حیات و با توجه به تخریب-های ایجاد شده در جنگل های زاگرس در نتیجه فعالیت های انسانی وعوامل طبیعی، هدف از این پژوهش، بررسی الگوی توزیع و پراکنش بذور بلوط ایرانی در موقعیت های مختلف نسبت به جست گروه بلوط در توده های جنگلی جست زاد تخریب یافته آن و تعیین ارتباط بین موقعیت توزیع بذور (زیرتاج درخت، حاشیه تاج، فواصل بین جست گروه ها و اراضی کشاورزی رها شده) و استعداد آنها به ابتلا به عوامل بیماری زا می باشد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر در جنگل های حوزه آبخیز رودخانه کاکارضا در 45 کیلومتری شمال شرقی شهرستان خرم آباد به اجرا درآمد، پوشش درختی غالب جنگل های این منطقه را بلوط ایرانی تشکیل می دهد. پس از تعیین منطقه مناسب جهت انجام پژوهش، ترانسکتی به طول هزار متر در حد واسط بین اراضی کشاورزی رها شده و جنگل مستقر شد و در فواصل 25 متری بر روی ترانسکت عمودهائی به طول تصادفی در هر دو منطقه بر این ترانسکت اخراج گردید. بذور پراکنش یافته در نزدیک ترین جست گروه به منتهی الیه عمودهای استخراج شده، در قطعات نمونه ای در زیر تاج پوشش، حاشیه تاج پوشش و فواصل بین جست گروه های جست زاد جمع-آوری و ثبت گردیدند. در منطقه کشاورزی رها شده نیز در انتهای عمودها قطعات نمونه پیاده گردید. بذور جمع آوری شده در سه گروه بذور سالم، نارس و بیمار طبقه بندی شدند و بذور بیمار جهت شناسایی عامل بیماری به آزمایشگاه انتقال داده شد.یافته ها: براساس نتایج در اراضی کشاورزی رها شده بذر قابل ملاحظه ای یافت نشد، اما 85% بذور سالم جمع آوری شده در منطقه جنگلی دارای قوه نامیه بودند. بررسی آزمایشگاهی بذور بیمار نشان داد که مهمترین قارچ های عامل بیماری بذور به جنس های alternaria, rhizopus, penicilium و trichoderma تعلق داشتند. بذور جمع آوری شده در نواحی زیر تاج پوشش، حاشیه تاج پوشش و فواصل بین جست گروه ها از نظر وزن، طول و قطر فاقد اختلاف معنی داری بودند، اما به لحاظ فراوانی بذور سالم و نارس بین سه موقعیت مورد بررسی اختلاف معنی داری مشاهده شد. به طوریکه در نواحی زیر تاج پوشش و حاشیه جست گروه ها نسبت به فواصل بین جست گروه ها بذور بیشتر و سالم تری مشاهده گردید، اما به لحاظ تراکم بذور بیمار، مناطق فوق اختلاف معنی داری را نشان ندادند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این پژوهش می توان بیان داشت تخریب های رخ داده در جنگل بر حضور و الگوی توزیع مصرف کنندگان و پراکنده کنندگان بذر آنها تأثیرگذار بوده و موجودات پراکنده کننده بذر در این جنگل ها، فعالیت محدودی دارند و بذور را تا فواصل کمتری از درختان مادری انتقال می دهند، در صورت کاهش جمعیت این موجودات و کمتر شدن فعالیت آنها، با توجه به سنگین بودن بذور بلوط، کاهش دامنه انتشار بذور بلوط قابل انتظار است. به طور کلی نتایج این پژوهش ما آشکار می کنند که تخریب و دخالت شدید در جنگل به دلیل تغییر شرایط محیطی و کاهش ثبات، مهم ترین عامل تأثیر گذار بر موقعیت پراکنش بذور بلوط می باشد. بنابراین می توان گفت که در جنگل های جست زاد زاگرس، با افزایش فاصله از مرکز جست گروه، در نتیجه کاهش توزیع بذور سالم، احتمال ایجاد زادآوری کاهش می یابد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی الگوی توزیع و برخی مشخصات کمی و کیفی بذور بلوط ایرانی در جنگل‌های جست زاد زاگرس میانی

سابقه و هدف: در اغلب گونه‌ها و به‌ویژه بلوط، موفقیت نسل بعدی گیاه بستگی به پراکنش بذور و استقرار آنها در مکان‌هائی دارد که در آنجا قادر به جوانه‌زنی و تولید گیاهچه‌های قوی باشند. پراکنش بذر مهم‌ترین فرآیندی است که ارتباط الگوهای مکانی گیاهان مادری و نسل‌های بعد آنها را مرتبط می‌کند. با توجه به نقش و اهمیت پراکنش بذور در موفقیت تجدید حیات و با توجه به تخریب-های ایجاد شده در جنگل‌های زاگرس در نتی...

full text

اثر متغیرهای اقلیمی(دما و بارندگی ) بر پهنای حلقه های رویشی درختان شاخه زاد بلوط ایرانی در ناحیه زاگرس میانی (مطالعه موردی: جنگل های شهرستان خرم آباد)

بسیاری از ویژگی¬های درختان از جمله پهنای حلقه¬های سالیانه تحت تاثیر تغییرات آب و هوایی قرار می¬گیرند. اقلیم¬شناسی درختی، شاخه¬ای از علم گاهشناسی درختی است که به بررسی تاثیر فاکتورهای اقلیمی نظیر دما و بارندگی بر خصوصیات حلقه¬های رویش سالیانه درختان می¬پردازد. به منظور انجام این تحقیق 30 درخت شاخه¬زاد سالم گونه بلوط ایرانی از جنگل¬های بلوط واقع در شهرستان خرم آباد، استان لرستان انتخاب گردید. نمو...

full text

تأثیر برخی خصوصیات درخت و توده جنگلی بلوط ایرانی بر میزان خشکیدگی تاجی در جنگل‌های بلوط زاگرس میانی

خشکیدگی تاجی از پدیده‌هایی است که عمدتاً درختان بلوط ایرانی به آن دچار شده‌اند. به‌منظور بررسی میزان سرخشکیدگی درختان در توده‌های جنگلی بلوط ایرانی و ارتباط آن با تک‌درختان، منشأ درختی و اندازه تاج آن‌ها، منطقه جنگلی شلم در نیمه شمالی استان ایلام انتخاب شد. پس از تقسیم‌بندی منطقه مورد مطالعه به واحدهای همگن توپوگرافیک، بزرگترین واحد همگن برای بررسی اهداف پژوهش انتخاب شد. در واحد همگن منتخب، شش ت...

full text

ارائه روشی کارآمد در محاسبه قطر یقه درختان شاخه‏ زاد بلوط ایرانی در جنگل‏ های خشک و نیمه‏‏ خشک زاگرس

قطر از مشخصه‏ های مهم در آمار جنگل است که ارائه روشی مناسب برای اندازه‏ گیری آن، به‌ویژه در درختان شاخه‏ زاد، اهمیت زیادی دارد. به این موضوع در جنگل‏ های زاگرس ـ که بخش بیشتر آن‌ها را درختان شاخه‏ زاد تشکیل می‏دهند ـ باید بیشتر توجه شود. بنابراین، این پژوهش با هدف دست‌یابی به روشی کارآمد در محاسبه قطر یقه در درختان شاخه ‏زاد بلوط ایرانی ـ از مهم‌ترین گونه ‏های جنگل‏ های زاگرس ـ انجام شده است. ب...

full text

تغییرات برخی از پارامترهای بیوشیمیایی و شاخص‌های فتوسنتزی در اثر گال در درختان بلوط ایرانی (مطالعه موردی: جنگل‌های زاگرس میانی)

The formation of gall is one of the various types of vegetarianism, and gall producing insects cause stress in their hosts. The present study aimed to investigate the changes of some biochemical and photosynthetic indices due to the gall in Persian oak trees in Forests of Middle Zagros. Sampling was performed from trees infected by gall and healthy trees in Blouran forests. The results showed t...

full text

تعیین الگوی استقرار طبیعی زادآوری زایشی بلوط ایرانی در شرایط مختلف رویشگاهی به منظور استفاده در احیای جنگل های زاگرس

شناخت الگوی استقرار زادآوری طبیعی به منظور تقلید از آن در جنگل­کاری، گام مهمّی در راستای احیای جنگل­های زاگرس است. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیّت استقرار طبیعی زادآوری زایشی بلوط ایرانی در سه توده از جنگل­های حفاظت­شدة دالاب استان ایلام، با شرایط توپوگرافیک متفاوت، طی فصل بهار و تابستان 1395 انجام شد. در هر توده­، یک ترانسکت پایه در جهت عمود بر شیب دامنه پیاده و روی آن موقعیّت­های اس...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های علوم و فناوری چوب و جنگل

جلد ۲۳، شماره ویژهنامه (۲)، صفحات ۲۳-۴۲

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023